سامانه کدال چیست؟
سازمان بورس اوراق بهادار ایران در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و به‌منظور پیش‌گیری از وقوع تخلفات در بازار، سایت کدال را طراحی کرد. این سامانه به‌منظور جمع‌آوری یکپارچه اطلاعات، نظارت، بررسی و انتشار اطلاعات مالی به‌صورت الکترونیکی طراحی شده است. کدال (CODAL) مخفف عبارت انگلیسی Comprehensive Database Of All Listed Companies است.
در این سامانه اطلاعات مالی شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان و سایر اشخاصی که طبق قانون بازار اوراق بهادار ملزم به گزارش اطلاعات خود هستند، به‌طور طبقه‌بندی شده در قالب فایل‌های اکسل و پی‌دی‌اف نمایش داده می‌شوند.
در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با هدف ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و به‌منظور نظارت بر حسن اجرای قانون، اتخاذ تدابیر لازم جهت پیش‌گیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار و نیز نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت توسط شرکت‌های ثبت شده، تاسیس شده است. هیئت‌مدیره این سازمان وظایف ذکر شده را برعهده دارد.
آدرس سایت کدال
برای استفاده از سایت کدال کافی است کلمه کدال را در گوگل جستجو کنید یا به سایت Codal.ir بروید.
اهداف اصلی طراحی و ایجاد این سامانه:
1) یکی از اهداف اصلی این سامانه، ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارا است. شفافیت اطلاعاتی از طریق کاهش دوره زمانی تهیه تا انتشار اطلاعات و افزایش دقت در محاسبات و کنترل‌ها حاصل می‌شود.
2) از دیگر اهداف این سازمان می‌توان به افزایش هماهنگی واحدهای درون سازمانی و برون سازمانی و همچنین ارتقای سطح اطلاع رسانی اشاره کرد.
3) این سامانه امکان دسترسی آسان سرمایه‌گذاران و استفاده‌کنندگان از اطلاعات مالی شرکتها را فراهم می‌کند.
4)ایجاد ساز‌و‌کاری بهینه و مناسب برای گزارش‌گیری و گزارش‌دهی مبتنی بر اصول جهانی از دیگر اهداف این سازمان است. به‌طور کلی این سازمان به‌دنبال تسهیل‌سازی فرایند افشای اطلاعات است و می‌خواهد نظارتی موثر‌تر جهت این سازوکار فراهم آورد.
فرآيندهای اصلی سامانه کدال
1) آماده سازی و ثبت گزارش‌ها به‌وسيله ناشران
2) دريافت و پذيرش گزارش‌ها توسط سامانه
3) ذخيره و بازيابی گزارش‌های دريافتی
4) تحليل و نظارت بر گزارش‌ها توسط كارشناسان سازمان
5) استخراج گزارش‌های متنوع از اطلاعات ارسالی توسط ناشران
6) انتشار اطلاعات به عموم
آموزش سایت کدال
همان‌طور که در تصویر بالا می‌بینید. اولین صفحه‌ای که به محض ورود به سایت کدال با آن مواجه می‌شوید، مربوط به اطلاعیه‌های شرکتها است. در این صفحه جدیدترین گزارش‌های مربوط به شرکت‌های مختلف قرار می‌گیرند. با کلیک روی نماد هر سهم، صفحه مخصوص به همان نماد باز می‌شود و گزارش‌هایی که تاکنون از این سهم منتشر شده را می‌توان دید. این گزارش‌ها به‌ترتیب از جدید به قدیم مرتب شده‌اند. در جلوی نام هر نماد می‌توانید با کلیک بر روی هر اطلاعیه آن را مشاهده کنید. در ستون آخر مربوط به هر نماد می‌توانید فایل‌ها را با فرمت‌های مختلف دانلود و یا مشاهده کنید.
نحوه استخراج گزارش‌های مربوط به یک شرکت خاص در سایت کدال
حال فرض کنید شما می‌خواهید گزارش‌های مربوط به یک شرکت خاص را ببینید. می‌توانید در قسمت جستجوی اطلاعیه‌ها در بخش فیلترهای جستجو، قسمت اول، با وارد کردن نماد سهم و یا نام شرکت و سپس انتخاب جستجو، اطلاعیه‌های مربوط به شرکت را ببینید. سایر قسمت‌های این بخش به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر اطلاعیه مورد نظرتان را پیدا کنید.اگر تنها نام شرکت یا نماد را وارد کنید، تمامی اطلاعیه‌های مربوط به شرکت به شما نشان داده می‌شوند. اما اگر می‌خواهید یک اطلاعیه خاص مثل اطلاعات و صورتهای مالی میان‌دوره‌ای به شما نشان داده شود، می‌توانید از سایر گزینه‌هایی که در قسمت فیلتر وجود دارد استفاده کنید.
در قسمت وضعیت ناشر می‌توانید انتخاب کنید که مثلا سهم در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده باشد. در قسمت گروه اطلاعیه‌ها می‌توانید مشخص کنید که چه گروهی از اطلاعات آورده شوند برای مثال اطلاعات مربوط به شفاف‌سازی به شما نشان داده شود یا اطلاعات مربوط به صورتهای مالی. انتخاب نوع شرکت و نوع اطلاعیه نیز همانند سایر گزینه‌ها می‌توانند جستجو را برای شما راحت‌تر کنند.
اگر به جز نام نماد، سایر فیلدها را تغییر ندهید، تمامی اطلاعیه‌های مربوط به شرکت آورده می‌شود که یافتن گزارش مورد نظر از میان تمامی اطلاعیه‌ها می‌تواند عملی وقت‌گیر باشد.
در ادامه این کادر اگر از موضوع اطلاعیه، کد آن و سایر جزئیات باخبر باشید می‌توانید آنها را نیز پر کنید. همچنین می‌توانید مشخص کنید که مثلا فقط اطلاعات شرکت اصلی که حسابرسی شده‌اند به شما نشان داده شود و سایر اطلاعات، مثلا اطلاعات مربوط به زیرمجموعه‌های شرکت اصلی آورده نشود. با این‌کار شما گزینه‌های انتخابی خود را محدود کرده و به راحتی می‌توانید گزارش‌های مد‌نظر خود را ببینید.
چه اطلاعیه‌هایی سایت کدال قرار می‌گیرند؟
اطلاعیه‌هایی مثل انواع صورتهای مالی سالانه، افشای اطلاعات بااهمیت و شفاف‌سازی‌ها، گزارش عملکرد ماهانه شرکتها، اساسنامه/امیدنامه، اطلاعات مربوط یه هیئت‌مدیره و کمیته حسابرسی، آگهی دعوت به مجامع، گزارش‌های مربوط به افزایش سرمایه و... را می‌توان در این سایت یافت.گزارش‌های متنوعی با کاربردهای خاص در سامانه کدال منتشر می‌شوند که عبارتند از :
صورتهای مالی میان‌دوره و پایان‌دوره
مطابق الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا صورتهای مالی خود را به همراه جزئیات در بازه‌های زمانی ۳ ماهه منتشر کنند. بنابراین، گزارشی تحت عنوان اطلاعات و صورتهای مالی میان‌دوره‌ای ۳، ۶ و ۹ ماهه از شرکتها و همچنین، گزارش سال مالی شرکتها که پس از ۱۲ ماه ارائه می‌شوند، از طریق سامانه کدال در اختیار عموم فعالان بازار سرمایه قرار می‌گیرد.
گزارش‌های ماهیانه
از دیگر اطلاعات مهم و حیاتی که از سال ۱۳۹۵ توسط سازمان بورس برای تمامی شرکت‌های سهامی دارای مجوز فعالیت در بورس الزامی شد، گزارش 1 ماهه از فروش شرکتها بوده‌است. در این گزارش، شرکتها آمار فروش خود و یا ارائه خدمات انجام شده طی یک ماه گذشته را همراه با حجم و نرخ فروش و در نهایت ارزش ریالی فروش کل، ارائه می‌کنند تا شفافیت اطلاعاتی در خصوص شرکت‌های بورسی افزایش یابد.
گزارش فعالیت هیئت مدیره
هنگامی که شرکتها گزارش صورتهای مالی ۱۲ ماهه خود را منتشر می‌کنند، جهت برگزاری مجمع عمومی عادی ملزم به انتشار گزارش حسابرسی شده شرکت در سامانه کدال هستند. پس از انتشار این گزارش، اعضای هیئت‌مدیره شرکت با توجه به اتفاقات سال گذشته و وضعیت آتی، گزارش‌های مهم و حیاتی از وضعیت شرکت منتشر کرده و تمام این اطلاعات را در قالب گزارش فعالیت هیئت مدیره در سامانه کدال منتشر می‌کنند.
گزارش اطلاعات با اهمیت گروه الف
تا قبل از بهمن ۱۳۹۶ شرکت‌های بورسی در صورت بروز اتفاقات مهم اثرگذار بر سود سهامشان که اثر آن موجب تغییر بیش از ۲۰ درصدی در EPS شرکت می‌شد، گزارشی تحت عنوان پیش‌بینی درآمد هر سهم سال مالی منتشر می‌کردند. ولی از بهمن سال ۱۳۹۶ سازمان بورس این گزارش‌ها را حذف و به جای آن تصویب کرد تا شرکتها اطلاعات مهم و اثرگذار بر سود سهام خود را در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات بااهمیت گروه الف منتشر کرده و در آن تغییرات سود هر سهم را گزارش کنند.
گزارش اطلاعات با اهمیت گروه ب
شرکت‌های بورسی همچنین، اطلاعات بااهمیت دیگر را که مستقیماً موجب تغییر سود هر سهم نمی‌شوند ولی جزء اطلاعاتی است که سهامداران باید نسبت به آن آگاهی داشته باشند، در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات بااهمیت گروه ب منتشر می‌کنند.
گزارش تفسیری مدیریت
در گذشته تمامی انتظارات مدیریت در قالب گزارش پیش‌بینی درآمد هر سهم منتشر می‌شد ولی در حال حاضر، همراه با صورتهای مالی میان‌دوره‌ای، گزارشی تحت عنوان گزارش تفسیری مدیریت در دو قالب تحت وب و فایل متنی PDF منتشر می‌شود. در این گزارش، مدیریت به شرح انتظارات خود از فروش می‌پردازد.
آگهی دعوت به مجامع و تصمیمات
در صورت تشکیل هرگونه مجمع، الزامی است که گزارش‌هایی مبنی بر زمان و مکان برگزاری آن از ۱۰ روز قبل به اطلاع سرمایه‌گذاران برسد. این مجمع می‌تواند مجمع عادی سالیانه، افزایش سرمایه، انتخاب هیئت مدیره یا هر مجمع دیگری باشد. بعد از برگزاری مجمع نیز باید گزارش‌هایی مبنی بر تصمیمات اتخاذ شده و نتایج به‌دست‌آمده از آن، به اطلاع عموم رسانده شود.
یادداشت‌های همراه صورتهای مالی
بر طبق قانون سازمان بورس و اوراق بهادار، تمامی شرکت‌های بورسی ملزم هستند تا برای گزارش‌های ۶ ماهه و ۱۲ ماهه خود، گزارش حسابرسی‌شده شرکت را منتشر کنند. تمامی شرکت‌های بورسی دارای حسابرس داخلی هستند و گزارش مزبور توسط حسابرس مستقل خارج از شرکت که مورد تائید سازمان بورس هست، تهیه می‌شود. گزارش حسابرس مستقل در گزارشی تحت عنوان اطلاعات و صورتهای مالی(۶ و۱۲) ماهه منتشر می‌شود. لازم به ذکر است که عنوان اصلی این گزارش، عموماً یادداشت‌های همراه صورتهای مالی است.
گزارش افزایش سرمایه
برای برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده جهت انجام افزایش سرمایه، شرکتها بایستی چندین گزارش ارائه بدهند که تمامی آنها در قالب اطلاعیه‌های کدال در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد. ابتدا گزارش طرح توجیهی افزایش سرمایه در گزارشی تحت عنوان پیشنهاد هیئت‌مدیره به مجمع فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه منتشر می‌شود.سپس، این گزارش برای حسابرس و بازرس قانونی ارسال شده و پس از تأیید توسط این دو، گزارشی تحت عنوان اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی در خصوص افزایش سرمایه در کدال منتشر شده و برای سازمان بورس ارسال می‌شود. نظر سازمان بورس در گزارشی با عنوان مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه در سامانه درج می‌شود. پس از طی تمامی مراحل، شرکت موظف است طی ۶۰ روز مجمع فوق‌العاده را برگزار کند.
صورتهای مالی تلفیقی
برخی از شرکتها علاوه‌بر ماهیت و شخصیت مستقلی که دارند، دارای تعدادی شرکت زیر‌مجموعه هستند که به آنها شرکت‌های فرعی نیز می‌گویند. هر یک از این واحدهای فرعی نیز دارای شخصیتی مستقل هستند. برای تمامی این واحدها به‌طور جداگانه صورتهای مالی تهیه می‌شود و می‌توان عملکرد هر کدام از این واحدها را به‌طور مستقل مشاهده کرد. اما اگر بخواهیم عملکرد شرکت اصلی را همراه با عملکرد شرکت‌های زیر‌مجموعه (شرکت‌های فرعی) ببینیم می‌توان به‌صورت‌های مالی تلفیقی شرکتها مراجعه کرد.
بگذارید این فرایند را با مثالی ساده‌تر بررسی کنیم. در این مثال قصد داریم شرکت اصلی، شرکت‌های فرعی و صورتهای مالی آنها را بررسی کنیم. فرض کنید شرکت فولاد خوزستان با نماد فخوز را می‌خواهیم بررسی کنیم. این شرکت اصلی (فولاد خوزستان) دارای چندین شرکت فرعی است که در این‌جا فقط تعداد مشخصی را نام ببریم. شرکت‌های فرعی این شرکت اصلی عبارتند از شرکت صنعت فولاد شادگان، شرکت ایده‌پردازان صنعت فولاد و شرکت توسعه اقتصادی پایدار فراگیر و.... . در این مثال ما فقط همین سه شرکت را به‌عنوان شرکت زیر مجموعه انتخاب می‌کنیم. اما اگر شما قصد دارید که شرکت اصلی را به‌طور واقعی ارزیابی کنید، باید صورتهای مالی تمام شرکتها را در نظر بگیرید.
صورتهای مالی سال مالی منتهی به 1398/12/29
این صورت مالی توسط خود شرکت تهیه می‌شود. در این نوع از صورت مالی برای مثال در ترازنامه شرکت اصلی، شرکت‌های زیر‌مجموعه (فرعی) تنها به‌صورت دارایی‌هایی تحت عنوان سرمایه‌گذاری بلند‌مدت آورده می‌شوند.
صورتهای مالی تلفیقی سال مالی منتهی به 1398/12/29
این صورتهای مالی توسط شرکت اصلی تهیه می‌شوند، این صورت مالی علاوه‌بر صورتهای مالی شرکت اصلی، وضعیت مالی و نتایج عملیاتی همه شرکت‌های زیر‌مجموعه را به‌عنوان یک شخصیت واحد نشان می‌دهد. منظور از شخصیت واحد این است که برای مثال شما در قسمت دارایی‌ها، برای نوشتن صورت تلفیقی، دارایی‌های هر واحد را با هم جمع می‌کنید و در نهایت به‌صورت یک واحد نمایش می‌دهید.معاملات بین شرکت‌های فرعی با هم و یا با شرکت اصلی، می‌تواند بر صورتهای مالی آنها به‌طور مستقل تاثیر بگذارد. اما این تغییرات بر صورت مالی تلفیقی تاثیری ندارد. فکر کنید شرکت اصلی خدماتی را به شرکت زیر‌مجموعه (فرعی) ارائه می‌دهد، ارائه خدمات باعث ایجاد درآمد برای شرکت اصلی و ایجاد هزینه در شرکت فرعی می‌شود، درواقع این تغییرات بوجود آمده منجر به انتقال پول از یک بخش شرکت به بخش دیگر آن شده و بر صورتهای تلفیقی تاثیری ندارد.
صورتهای مالی حسابرسی شده و حسابرسی نشده
در این بخش ممکن است گاهی با صورتهای مالی حسابرسی شده یا حسابرسی نشده نیز مواجه شوید. بعد از این‌که حسابداران شرکت صورتهای مالی شرکت را تهیه و بررسی کردند، صورتهای مالی شرکتها باید توسط یک شرکت حسابرسی مستقل خارج از سازمان نیز بررسی شود. بعد از این‌که این صورتهای مالی توسط حسابرس خارجی تایید شدند، روی کدال، برای نماد مورد نظر، گزارشی تحت عنوان صورتهای مالی حسابرسی شده منتشر می‌شوند. اگر این صورت‌ها قبل از تایید حسابرس خارجی روی سایت قرار بگیرند، عنوان حسابرسی نشده کنار آن ذکر می‌شود.
قسمت ناشران کدال
با انتخاب گزینه ناشران از قسمت بالای سایت کدال، صفحه زیر باز می‌شود. در این بخش نام شرکت‌هایی که نماد آنها نزد سازمان بورس ثبت شده و جزو ناشران هستند را می‌بینید. در این قسمت نیز می‌توانید با وارد کردن نام شرکت و یا نماد آن در قسمت جستجو، شرکت مورد نظر خود را بیابید و اطلاعاتی نظیر آدرس و تلفن کارخانه، سال مالی آن، شناسه ملی، موضوع فعالیت شرکت و... را مشاهده کنید.
نهادهای مالی در سایت کدال
در این قسمت نام و مشخصات نهادهای مالی (مثل شرکت‌های تامین سرمایه، شرکت‌های سبدگردان، هلدینگ‌ها، مشاوران سرمایه‌گذاری و...) دارای مجوز سازمان بورس را می‌توانید مشاهده کنید. اطلاعاتی مانند مجوز فعالیت‌های این نهادها، تاریخ مجوزها، نوع شخصیت حقوقی، وضعیت پذیرش و... را می‌توانید در این بخش ببینید.
سامانه سنم (Funds Mechanized Monitoring System)
هدف از تاسیس سامانه نظارت مکانیزه صندوق‌های سرمایه‌گذاری (سنم) نظارت مستمر بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسعه یافته است. کلیه مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به‌طور روزانه فایل‌های مرتبط با اطلاعات صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت مدیریت خود را که توسط نرم افزار صندوق های سرمایه گذاری تولید می شود را در سامانه سنم بارگذاری نمایند.
سامانه تدان
سامانه تدان که مخفف عبارت «تحلیل داده‌های ناشران» است، در 28 خرداد 1394 راه‌اندازی شد. این سامانه در راستای گسترش شفافیت و هوشمندی بازار سرمایه و به‌منظور دریافت گزارش‌های تحلیلی از مشاوران و تحلیل‌گران، بر روی سایت کدال راه‌اندازی شده است.
با استفاده از این سامانه تحلیل‌گران می‌توانند سوالات خود را در ارتباط با گزارش‌های منتشر شده در راستای برگزاری کنفرانس خبری، از ناشران بپرسند. هدف از راه‌اندازی این سامانه جلوگیری از بروز هیجانات ناشی از عدم آشنایی افراد با تحلیل‌های متخصصان است.
سرمایه‌گذارانی که خودشان به‌طور مستقیم، معامله انجام می‌دهند، لازم است قبل از خرید یک سهم تمامی اطلاعیه‌ها و گزارش‌های منتشر‌شده از آن سهم را مطالعه کنند تا بتوانند انتخابی درست داشته باشند.
سامانه صورتحساب
سرمایه‌گذاران عادی و سهامداران نمی‌توانند از این سامانه استفاده کنند. این سامانه در اختیار نهادهای مالی قرار داده شده است تا بتوانند صورتحساب‌های خود را مشاهده و ارزیابی کنند.
امور مالی سازمان بورس اوراق بهادار به‌عنوان يک واحد نظارتی و اجرايی، وظيفه و مسئوليت تطبيق دريافت‌ها و پرداخت‌ها را با قوانين و مقررات مالی برعهده دارد. تهيه اطلاعات مالی مورد نياز جهت تصميم‌گيری مديريت سازمان و ارائه عملكرد مالی و پاسخگويی به دستگاه‌های نظارتی نیز برعهده این سازمان است.